Hku wa hkrum wa ai shaloi nam maling kata de shang nna maling kata na shahpa namsi namsaw, simai si maw ni mu mamu hkrup mahkrup ni tam sha wa ra sai. Hka kata nga amyu myu ni hkwi sha tam sha wa ra sai. Nam Nam
7:1 Htup Hte Mawin
Moi na ji wa ni gaw htup, mawin hte seng nna maumwi hkai ai gaw Htup gaw Ma Kaw, Mawin gaw Ma Lu shan nau re. Shinggyim masha ni a matu lu sha majing tai ya na matu shan hpe mahtum mahta a nta kaw na dinghta ga de shayu dat ai shaloi mam gaw ngai hkrai gara hku nna mung shinggyim masha ni hpe n jahkru lu ai, n kam yu ai nga n dang ai da. Shaloi htup hte mawin gaw shinggyim masha ni a matu lu sha tai na an nau mung mam hte rau gindin aga de yu na. Laning mi laman lanam pungtsit aten hta kalang mi yin rai shinggyim masha ni a lu sha tai lawm na nga ai. Dai majaw mawin ngu ai re da, htup hte mawin shan nau gaw lahkawng yan bum de tu mayu ai, rai tim mawin gaw layang ga de tu na matu tsun ai shaloi, mawin gaw layang de n kam ai bum de she tu mayu ai nga ndang wa ai dai majaw kana jan rai nga ai htup gaw pawt nna kanau jan hpe htawng dat nna lagaw kayaw kau ya ai. Dai majaw mawin gaw shi tu nga ai pawt kaw na pe 5,6 daram ga kaw hpum taw nga ai hpang ntsa de tu nna htup gaw bum tsaw grau katsi ai shara hta tu nga ai. Mawin gaw htup tu ai shara area hta grau dam lada ai. Mawin gaw bum tsaw de mung htup hte kayau nna tu ai, pa layang ga shara shagu hta tu nga ai.
Dai majaw, mawin tu ai lamu ga area gaw htup tu ai shara ni grau dam lada nga ai. Shagawng Bum Ga
7:1.1 Htup Hte Mawin Dup Sha Ai Lam
Htup hte Mawin dup sha lai bung ai. Htup mawin hpun hpe gran nhtawm gunhpai lahka loi na daram pe 3-4 galu ai hku kahtam daw la nhtawm ntsa hpyi ja ai kawp daw hpe sep kau na. Dai hpang htuk manu shara hpe yu jahtuk la nhtawm tik da na shara galaw da na. Pinra galaw ai lam hta htup mawin law ai n law ai hta hkan nna pinra kaji kaba byin wa na, galaw mai ai. Htup mawin tik da na shara pinra gaw ga kaw na pe 3 daram tsaw yang ram ai, kawa chyinghkyen hte nep kalup ai dai pinra ntsa hpunhtan tawn de a ntsa hta hpyi sep jasan da ngut sai htup mawin ni tawng langai hpang langai hpun labau hte langai hpang langai atsawm amwi di adep kayat anut kau nhtawm galaw da sai pinra hta atsawm sha shara da nna tik tawn shayat da na dai hpe laban bat 2 daram na jang nta de gun la nna lata hte gumdin gumlawm da nhtawm hkarap ntsa hta wawn jahkraw da na. Hkraw jang htum hta htu hkung ngwi ngu ngu hking la nhtawm tinang sha ra ai hku nna ka I, kangau, shapung sha mai ai. Shan nga amyu myu ni hte kayau bang nna mu hkra lajang sha mai nga ai. Htup mawin ni gaw lu sha kaja amyu mi mung rai nga ai. Masha a hkum hkrang sai n-gun tai lu ai sha hpa re. lama di lu yang htup mawin hpe galoi mung sha lu hkra lajang la lu jang grai akyu nga na re ai.
Sadi na lam : htup mawin dup ai shaloi jum tawn da ai lata kaw na n mai tat kau ai. Gade n mai jahkrat ai. Lata kaw na tat jahkrat kau jang hten mat ai. Nam
7:2 U Lai A Lam
Shinggyim masha ni a matu lu sha majing tai ya na mam hpe Mahtum Mahta a nta kaw na dinghta ga de shayu dat ai shaloi mam gaw n hkraw ai da. Ngai shinggyim masha ni hpe gara hku mung n lu jahkru na re. Dai majaw ngai hkrai gaw n kam yu ai nga, ningdang ai da. Shaloi Ulai gaw ngai mung hkan nang na. Laning mi a laman pungtsit aten hta e kalang mi lai wa na. Shinggyim masha ni a matu lu sha tai na matu mam a hpang hkan nang nna dinghta ga de yu hkrat lawm na nga ai da. Laning mi laman lanam pungtsit aten e lai wa na nga ai majaw shi a mying hpe Ulai ngu mying ai re da. Nga nna maumwi hkai ya ma ai.
Ulai Baw Hpan Amyu Myu Nga Ai
Lai ba
Lai hkru
Lai si
Lai ba amyu baw hpan ni gaw shagawng bumtsaw daw de tu nga nna, laihkru hte laisi amyu ni gaw bum nem pa layang, thing nai daw hta tu nga ai.
Lai ba ngu ai ulai baw hpan group hta mying amyu myu ginhka garan da ai. Dai laiba amyu group hta lawm ai hpun hta hkan nna group bai garan da lu ai. Dai ni gaw, Lai sut, Laisa, Lai Gam, Lai sang, Lai rawng, Lai pan-lai dam ngu nga ai.
Bai ulai hpun a hkrang, ulai a asak hta hkan nna mying garan shamying da ai gaw, Lai nit, Lai bawk ngu mu ai.
Ulai lai sut, lai sang, lai rawng ndai amyu ni gaw ulai a myu kaja ni re ai. Dai ulai amyu hpan pang 3 hta na lai sut amyu gaw kaja dik reng dik hpu dik rai nga ai. Hpa majaw nga yang lai sut gaw amyu kaja dik ai. Ulai matut manoi n rawng ai ngu n nga ai. Ulai hpun ting npawt ndung hkren ulai rawng ai. Dai majaw lai sut gaw grai shareng da ai.
Ulai lai sang amyu gaw shara htawt chye ai. Ulai hpun langai hta sha rai tim ningpawt ninghpang de ningdung maga de shara le htawt htaw htawt rai nna rawng ai. Bai ulai laisang amyu gaw ulai hpun langai mi kaw na kaga ulai hpun de mung pyen htawt mat wa chye ai nga nna mung kam da nga ma ai. Dai ulai amyu ni hpe lai sang ngu nna shamying da nga ai lai sang amyu gran daw ai shaloi chye rim la jang ulai grai rawng nna n lu rim la jang mat mat wa chye ai ulai amyu ni re nga kam ma ai.
Ulai lai rawng- ndai ulai amyu nkau mi laisut amyu zawn ulai hpun ting ulai rawng chye ai. Kalang lang ulai hpun a ndung hta ninghpang daw hta shing n rai kaang daw hta sha rawng chye ai. Bai kalang lang ulai hpun a chyen mi hta sha rawng chye ai. Bai kalang lang ulai hpun a kata akri daw hta kalang lang ahpyi daw hta rawng chye ai. Dai majaw ulai lairawng daw ang ai shaloi ulai hpun ting hta tam ahkraw la na nmai lagawn myit htum lawan na n mai ai.
Bai ulai hpun hte a asak hta hkan nna ulai lai nit ulai lai bawk ngu ginhka shamying da ai lam hte seng nna ulai lai nit amyu gaw asak galu dik nna, ulai hpun mung galu dik nga ai. Shalung shala ni hpe htawng nna galu ai. Shi a asak mung galu dik ai kaji ni e hkai da ai hpe kashu shu mashi ni a ban hta she gran daw sha lu ai, ulai amyu ni re ai. Dai ulai myu ni hpe lai nit ngu ai. Ulai lai bawk- ulai laibawk amyu gaw ulai hpun kaba dik rai nga ai. Masha marai lahkawng a lata lalam tut daram shi a hpun kaba ai. Akam asham sawn ai ulai hpun amyu re. Dai lai bawk ulai tawng langai mi hpe masha gun dang daram garan dat ai shaloi chyen 8-14 du hkra chyen da lu ai. Dai ulai hpun kaba hpe ulai laibawk ngu nga ai. Ulai lai bawk amyu gaw jagau nau n ja ai. Shan grai rawng ai. Ulai rawng n rawng hta hkan nna machyim shai ai. Lai malaw machyim dwi ai. Ulai gaw lu sha kaja dik hta lawm nga ai. Laisut laisa hpun langai gran daw jang htinggaw 2 daram laning mi atsawm sha sha lu ai. Ulai hpe hku shat lu sha daram hku nna sha n mai matsing la ai. Ulai gaw lu sha kaja lu sha madung amyu mi hku nna matsing la ra ai. Hpa majaw nga yang lu sha n taw tim ulai marit ai, grai sha mayu wa ai. Dai majaw nu sha lu ai, n lu ai ngu ai hta n hkan ai sha ulai hpe marit ai sha mayu wa ai dai majaw aten du wa jang gaw ulai hpe nu sha sha rai nga ai. Ulai nu sha aten gaw shaning shagu April shata kaw na September laman rai nga ai. Ulai sha yang hkum hkrang gaw n hpum ai hkum hkrang lasi ai. Rai tim n-gun ja ai, ulai sha nna ulai dup bungli galaw sha lu ai.
7:2.1 Ulai Hkai Ai Lam
Jinghpaw shagawng bum ga hta ulai htup hte mawin ni gaw lu sha kaja, lu sha madung hta law ai ni re. Dai majaw ulai htup mawin ni hpe grai sharing ai. Ulai hpe gaw ulai hpe gaw ulai amyu kaja rai nga ai lai sut lai sa, lai ni, lai bawk amyu lai sang lai rawng amyu ulai amyu kaja a asi ni hpe lata nna hkai ma ai. Grau nna lai sut lai sa amyu a asi hpe hkai ma ai.
Ulai hpe mare makau tinang a nta makau hkan e mung hkai mai ai. Tinang a sun gaiwang mali mali mali
Tinang a ma ni a matu lata jum ulai hkai ya ai a lachyum gaw ma ni a matu arang tawn da ya ai lam, ma ni hpe myit n-gun lu la shangun ai, lam ni lachyum shapraw ai lam re ai. Dai ulai hkai ai shara hpe nam hkyen jasan na lit hpe kanu yan kawa hte asak kaba sai ni lit la ai. Kawa gaw dai lata jum ulai ni hpe ma ni langai hte langai hpe atsawm tsun dan nna matsing la shangun ma ai.
Ulai gaw lanam aten na lu sha rai nga ai. Galoi mung shaning shagu April-September laman hta she gran daw nna nu sha nga ma ai.
7:2.2 Ulai Rawng Ai N Rawng Ai Masam Yu Ai Lam
Ulai rawng ai n rawng ai chye lu na matu chyam yu ai lam hta ulai hpun asi hkawn wa ai hpang she yu masam mai ai. Laisut amyu rai jang yu masam n ra ai. Laisut re majaw ulai rawng chyalu sha re. Ulai rawng ai n rawng ai chye mayu ai rai jang masam yu mai ai, chyam yu mai ai. Ulai rawng ai, n rawng ai masam yu ai lam hta ulai hpun asi hkawn ai hpang ulai hpun pawt kaw nna masha tsap dep daram kaw shing nrai ulai hpun ndung de lung nna jan pru maga na ulai hpun man kaw lamu kap shata hpunggam aten nhtu ningchyan hte krawk waw nna ulai ntsin nhtu hta kap ai hpe yu yu nna ulai rawng ai n rawng ai lam chye lu ai.
7:2.3 Ulai Asi La Ai Hte Ulai Hkai Ai Lam
Ulai hkai na matu ulai si la ai lam hta ulai amyu kaja hpe lata nna asi hpe madat da ai. Grau nna lai sut amyu hpe lata la ma ai. Ulai hpun asi hkawn wa jang ulai hpun n gran ai sha asi hpe shamyin matat da ai. Ali a matu asi matat da ai ulai hpun hta kalang lahkawng lang masum lang hkawn nna asi myin chye ai. Shawng na asi hpe madung si ngu ai, lahkawng lang hkawn ai asi hpe malai si, masum lang ngu na asi hpe “Holaho si” ngu shamying ai. Madung si gaw kaja dik re ai. Dai majaw madung si gaw grai shareng da nna tinang a matu san da ai. Jaw hkat ai shaloi mung jinghku majing hpe sha madung si jaw hkat ai. Laisut amyu kaja rai jang malai si, Holaho si ni mung madung si hte maren sha kaja ai. Madung si hte maren sha sharing ma ai. Rau sha hkai nga ma ai.
7:2.4 Ulai Hpun Kran Daw Ai Lam
Ulai hpun hkrawn ai hpang 2,3 ning ngu na shaning laman hta Ulai rawng ai lam dan dawng ai shani hta Ulai hpung hpe lang kran ra ai. Ulai hpun daw ai hte rau lawan ai hku nna Ulai hpun a ndung kaji chyum re shara kaw dai shaloi jang kawan kadawng taw da ra ai. Dai hku ndi da jang Ulai ni hpun ndung, alap lakung de Ulai ni hprawng pru mat wa chye ai. Ulai rawng ai lam mung Ulai hpun langai hte langai n bung ma ai. Ulai hpun nkau mi gaw Ulai hpun ting hta hping rawng chye nga ai. Ulai hpung ting npawt ndung hkren maren hpring rawng chye ai Ulai amyu gaw laisut amyu kaja rai nga ai.
7:2.5 Ulai Dup Ulai Nu Sha Ai Lam:
Hkyen lajang da na lam-: Ulai gaw hka hte nu sha ra ai. Dai majaw hka shi makau hkalen la mai ai, hkalen la na htuk manu ai shara hpe lata la ra ai. Shara lata la ngut ai hpang “Lai Dang” ngu ai yi hkap; galaw gap la ra ai. Lai dang yi hkap gaw Pe 20 galu pe 15 daram gang ai law malawng galaw gap da chye ma ai. Dai hta grau kaba yang grai kaja grau manu nga ai. Dai hpang yi hkap hpe marang jing hkra kalup da na, Dai yi hkap shangu galup da lawm ai n daw kaw Lai dang Wa-dang Zel ngu ai Pinra lahkawk hpe dang wa yi hkap hte maren galu ai galaw da ra ai. Dai pinra lahkawk wan re hpe galaw jahtuk da ngut ai hpang chyinghkyen hte nep ja htuk shangang shatsawm da na.
Lai dang wa –dangze a npu de Ulai kabye ntsin lwi yang hkrat na jut 4 atsawm sha kum jahkut tawn ra ai. Dai hpang Ulai n tsin lwi hkrat, lwi shang wa ai ntsin hpe hkap len sha-ing la na matu lachyau hpun hpyi hte Ulai htali “Hkung” ngu ai pe 20 n yawm (Pe 20+30) galu nna dam de pe 4 re ai Ulai ntsin ara sha ing lu na matu “Htali-Hkung” hpe jahtuk da ra ai. Dai hpang hkalen sing gat hpe galaw jahtuk la nna hkalen la na. Dai hpang hkalen sing gat kaw na dang wa – dang ze Ulai kabye ai wa shi a lata hte jum let dang wa-Dang ze a maga mi kaw na maga mi de jut shagu atsawm sha hka jaw lu hkra re matut manoi shamu mai ai, lang mai ai kawa sing gat kadun mung htuk hkra re hku galaw da ra ai. Dai galaw shachyip da ra ai bungli yawng lajang shajin da ngut sai hpang kran da sai Ulai hpun hpe pe 4 galu ai hku atawng atawng di nna daw kawan da nna Ulai hpun kaji kaba hta hkan nthawm gun loi na, gun dang na daram chyen 6,8, 10,12 di ga da ai hpang jinghpa hte dang wa de yi hkap de gun lahka da na. Dai gun lahka da sai Ulai chyen ni hpe Dang wa a makau yihkap kata hta chyinghkyen hte nep da sai chyinghkyen ntsa hta atsawm sha tawn jahtuk da ra ai. Tawn jahtuk da ngut ai hpang “Htu ngu ai lai hkoi, laihkaw” hpun lakung magaw htuk ai hta lamyi lawm nna asak grai kaba sai grai ja sai kawa 4 pren daram re ai ara sha hkrawt ai hte shachyawp la ai hpang angwi sha achye a mani sha di la ra ai. Dai htu lai hkaw lai hkoi kawa hta Ulai ntsin hte kamawng kap ai lai hkoi hpyi ngu ai hpe dai shaloi jang manat apa la nna wan hta kakang sha mai nga ai. Shani aten ma ni kaw si jang kalang ta jaw sha mai ai. Htu lai hkoi hte achye mani la ngut da sai Ulai shingmun ni hpe galaw shachyip da sai Dang ze Ulai dang wa prinra ntsa kaw atawm jahtuk shara nna bang da na. Dai shajin la ngut ai hpang Ulai kabye na wa gaw Hka shalen da sai sing gat ginlang hpe mung tinang a lata hte lang nna hka ntsin matut manoi jaw let lagaw hte kabye anin jahkrat kau na. Lwi hkrat wa ai Ulai ntsin gaw galaw jahtuk da sai hpun hpyi wa kang galu de angwi lwi hkrat yawng yu wa ai.
Ulai Dang ze-Dang wa kaw na lwi yu wa ai ntsin gaw Ulai ntsin rai sai. Ula shing mun ni hpe gale galau di kabye; sit sai, n sit ai lam lwi hkrat ai Ulai ntsin hpe yu nna chye lu ai. Dang wa kaw na ula n’tsin hkrat wa ai hpe lahpraw hpaw shawn la nna nnan hkrat wa ai n’tsin hpe madang ja sha ing la nna dai ntsin hpe hkyen yu yang chye lu ai. Sit sai nga jang Pa hpe shap kabai kau nna: ulai shingmun bai galai bang bai kabye ra ai. Ulai law ai nlaw ai hta hkan ai. Ulai law jang 4,5,6 lang galai ai hte shani ting kabye ra ai.
Ulai poi mat ai lam; lai mat ai lam nga n nga mung masam yu ra ai. Ulai poi mat, lai wa ai lam nga ai n nga ai chye lu na matu gaw hpun hpyi wakang-hkung lai htali a ndung jahtum kaw ntsin jasit lwi hkaw na shara hta lahpaw hpaw shawn nna ja madang da yang chye lu ai.
Kabye na ulai shingmun ni ma mat jang, shing n rai bungli jahkring na aten du wa jang ulai kabye bungli hpe jahkring da nna ulai dung sai hpun hpyi wakang na hka ntsin hpe n dung, n chyang angwi sha di dai hpun hpyi wakang kata na ntsin hpe hka hkyen jahkyet shayawm kau na. Dai hpang ulai bang da na matu atsawm sha hkrut jasan jaseng da sai La labu hpe hting ga (shingka) hta htun da ja da nna, Ulai pa hpe ntsin hte nawn anawn pup apup rai nga ai Ulai hpe lata hte dagawt ashawt gun dang sharam la nna shingnoi, htingga shingka 5,6,7 hta bang da mai ai. Dai Ulai shingnoi htingga ni hpe nta de gun la wa nna, nta de du jang jahtoi htoi daw hpe nep da nna dai jahtoi htoi daw kaw ru da nhtawm Ulai hpe nhtu hte ga gala nna garan la ma ai. Dai ni na aten hta palastic hpe asung jashawn jai lang mai nga ai.
7:2.6 Ulai Sha Na Lai
Ulai hpe sha hpa hku na galaw sha na lam hta Ulai gaw galaw sha na matu galaw lajang la na loi dik ai shahpa re.
Ulai gumdin hpe wan mang makau wan ga ahpre da nna kakang gawng sha yang mai ai. Di kaji hta raitim, di kaba hta raitim kangau sha, kakang sha mai ai, Dai hpe shan nga si mai, shapre si mai hte jap htu ni hte rau sha mai ai. Shan nga jum majap ni hte mu hkra kayau n htawm ka-i sha, shapung sha yang mung mai ai grai mu ai. Hka hpunglum kahtet hte htalik lik sha yang mai ai.
Ulai hpe jan hta lam, hkarap hta wawn jahkraw da nna tinang sha mayu ai hku galoi mung; gara lai hku mung galaw sha mai ai. Mungkan ga hta galaw lajang sha na loi dik ai lu sha kaja gaw Ulai re ai.
Ulai rawng ai Ulai hpe rai jang dang wa n galaw ai sha, Ulai hpun shan hpe ahpa hpa galep, jan hta lam, karap hta wawn jahkraw nhtawm htum htu: hkring ngu la nna shan amyu myu ni hte kayau nna ka-i sha yang grai kaja dik nga ai. Ndai galaw sha lai gaw grai nna namchyim rawng ai. N-gun mung grau rawng ai. Ndai galaw sha lai gaw dai ni bumga de nga ai ni mung chye ai dum ai. Raitim ta tut galaw sha ai lam grai yawm nga ai. Ndai lai gaw yawng ta tut galaw sha mai nga ai. Pa layang ga de dai ni kaba wa sai kashu kasha ni bumga hpe sin nga ang wa re shaloi Ulai sha hpaji lu la chye la na matu gadun ai hku ka madun ai lam re ai. Mam n gu lu sha n nga kaw si hkrum taw wa ai shaloi Ulai lu sha galaw la jang sha n chye, lajang sha hpaji n lu ai majaw yak katut lam n hkrum u ga a matu mung myit mada nna kada ai lam re ai.
“Grai kaw si kyet ai majaw anhte a hpyi wanhtung zawn chyang mat sai” (Sharung shayawt 5:10).
Yuli yu a lam hpa majaw dai daram jahta ra ata? Yuli yu ni hpe madung ahkyak shatai ai lam n rai, yuli yu ni a pinlu ai, sharan jahten shaza ai lam a majaw shing gyim masha ni ruyak chyamjau hkrum nga ai lam hpe madung tawn nna tsun ai lam mahtang she rai nga ai.
Jing Ling U hte Magwi: Jingling U hte Magwi a mau mwi na lu ai. Jing Ling U hte Magwi gaw hpa lam, hpa hku nna mung n mai shadawn ai. Hpa hku nna mung n bung hkat ai. Jing Ling U gaw hkum hkrang, n gun atsam hte ga nsen ni yawng kaji dik nga ai. Magwi gaw kaba dik htum rai nga ai. Magwi a maga kaw na jingling U hpe hpa zawn nawn na lam n nga ai. Raitimung hpa n nawn mai ai kaji dik ai Jingling U gaw kaba dik htum ai Magwi hpe gasat dang kau nu ai lam mau mwi hkai nga ai. Dai gaw n mai byin na re ngu ai lam hpe hkrak byin chye ai ngu ai lam hpe mu chye shangun nga ai lam re ai.
Yu hte Shinggyim masha: kaji dik ai jingling u hte kaba dik ai magawi a mau mwi hte maren kaji dik ai yu hte shinggyim masha ni mung hpa lam hku nna mung shadawn n mai ai. Yu gaw shinggyim masha ni hta kaji dik rai nna, yu hta shinggyim masha ni gaw kaba dik, n gun ja dik, hpaji n gun mung rawng dik rai nga ai.
Moi shawng de yu ni e shinggyim masha ni hpe kawa sat dang kau sai da nga ai maumwi mung nga ai. Moi shawng de ningsin gumdin din sai, nhtoi n mu ai 9 ya 9 na nsin sin sai da! Dai shaloi mamhtu nga ai shayi sha ni mat mat ai. Mare lapran nta lapran hkan e lam hkawm nga ai ni mung mat mat ai. Yup nga ai ni yup nga ai shara kaw na mat mat ai. Ningre byin ai lam ningsin dumdin a kata hta byin nga ai lam atawm sagawn yu ai shaloi mat mat ai ni hpe yu ni e htim kawa sat kau ai re lam mu lu sai da! Shinggyim masha ni hpe htim kamu kawa sat ai yu gaw yu shingleng ni re ai da. Nga ai mau mwi jahta ai ga mung nga ai. Kam mai na lam, byin mai na lam n nga na re. Raitim n kam mai ai kata kaw na yu li yu hpyen ni a sharun jahten ai ningsam jut maga kaw na yu masam dingdaw yu dat jang byin mai ai, byin lu ai lam re.
Yu li yu manam yuli yu hpyen hpung ni a n gun atsam shinggyim masha ni a n gun atsam hta grai kaba grai jan nga ai. Shinggyim masha ni a n-gun arang, ahkying aten arang law law bang da na galaw jahtuk hkai jahting da ai sun gaiwang, hkau na yi tung yi wang ting hpe 2, 3 ya hte atsai awai amwi amit di jahten shaza kau lu nga ai. Dai yuli yu luk suk ni lama she shinggyim masha ni hpang de htim kaput maket kawa jungnoi wa ai baw lama she rai jang shinggyim masha ni hpa di lu na lam n nga na re. Kaning ndi lu na re ai. Htim kaput wa chye ai lagat luksut ni hta yuli yu hpyen ni a n-gun grai ja ai, hkam sha yak dik na re, n hkam lu na re ai.